Voor deze derde editie waren 33 monumenten in de race. In Ede was het herbestemmingsspecialist BOEI die het voormalige kantinegebouw van ENKA restaureerde en herbestemde tot een bijna-energieneutrale (BENG) ‘brede school’. Zij wonnen daarmee de Erfgoed Duurzaamheidsprijs in de categorie zakelijk. Een tot duurzame woning omgebouwde monumentale school in het Zeeuwse Middelburg won de prijs in de categorie particulier.
De jury vond de restauratie van de oude kantine van de ENKA bijzonder vanwege de manier waarop weloverwogen is ingegrepen in het monument. “Zo is er gekozen om het pand eerst casco te beschermen en te restaureren en daarna pas te herbestemmen. De transformatie is dan ook gefaseerd uitgevoerd: 1. behouden (wind en waterdicht); 2. restaureren en 3. Herbestemmen”, aldus de jury. Die noemde het project “een schoolvoorbeeld voor de monumentensector. Het laat zien dat door zorgvuldig restaureren en vernieuwen, zelfs gebouwen met een zwaar industrieel verleden, een moderne, duurzame en maatschappelijke functie kunnen krijgen. Dit is een inspirerend bewijs dat erfgoed niet alleen bewaard, maar ook getransformeerd kan worden naar de behoeften van de toekomst. Waar vroeger arbeid centraal stond, wordt nu gebouwd aan de toekomst van leren, duurzaamheid en gemeenschap.”
De ENKA-kantine werd gekozen uit 33 projecten. In het voorjaar kon het publiek stemmen om projecten te nomineren. Zeker 7.000 stemmen kwamen binnen. Daaruit kwam een top 10 voor de categorien zakelijk en particulier uit rollen. Daarna kozen de directieleden van de drie initiërende organisaties in elke categorie drie genomineerden. Uiteindelijk gaven de stemmen tijdens de Week van het Duurzaam Erfgoed de doorslag.
Waarom deze prijs?
Het doel van de Erfgoed Duurzaamheidsprijs is om te laten zien dat erfgoedwaarden geen belemmering zijn bij verduurzaming, maar dat zij juist deel zijn van de oplossing. De Erfgoed Duurzaamheidsprijs bestaat sinds 2022 toen ‘Duurzaamheid’ het thema was van Open Monumentendag.
De organisatie van de prijs is in handen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), het Nationaal Restauratiefonds en stichting Nederland Monumentenland. Het was het tweede jaar dat de prijzen werden uitgereikt tijdens het congres van De Week van het Duurzaam Erfgoed. Arjan de Zeeuw, directeur Kennis en advies RCE, reikte de prijzen uit aan Marieke van Dungen, architect van de herbestemde school in Middelburg, en aan Arno Boon van BOEI die de herbestemming in Ede realiseerden.
