Tot op de dag van vandaag exploiteert de stichting het safarischip De Blauwe Bever, zonder enig winstoogmerk. Dit is alleen mogelijk met de inzet van zo’n 90 vrijwilligers, van schippers tot matrozen maar ook gidsen, maatjes en onderhoudstechnici. En achter de schermen zijn veel vrijwilligers actief: bestuursleden, mensen van de planning, administratie vrijwilligers, ict’ers en voor de marketing en communicatie.
Terug in de geschiedenis
Ver voordat er gedacht werd aan een schip, waarmee passagiers de Nederrijn, de Lek en de aanliggende natuurgebieden konden ontdekken, werden de eerste zaadjes al geplant toen men in de jaren zeventig vaststelde dat er actie moest worden ondernomen om tot een beter rivierecosysteem te komen.
Eind zeventiger jaren begon de waterkwaliteit van de rivier de Rijn langzaam maar zeker te verbeteren, nadat deze na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren 1960 in hoge mate was verslechterd. Er zaten zoveel chemicaliën en pesticiden in de rivier dat je er, bij wijze van spreken, een filmrolletje in kon ontwikkelen en door zoutlozingen van de kalimijnen in Frankrijk werd het er niet beter op.
De inzichten drongen steeds meer door bij beleidsmakers en in het denken over het beheer van het rivierecosysteem. Maatregelen als terugdringen van lozingen, verbeterde industriële processen en rioolwaterzuivering brachten de rivier weer tot leven.
Herstelplan Ooievaar
De natuurbescherming kwam met een herstelplan ‘Plan Ooievaar 1986’. Daarin werd gepleit voor een ‘stroomgebiedbenadering’, waarin de rivier van bron tot monding werd bezien, nadrukkelijk in combinatie met de aanliggende gronden. Aan de rivierdynamiek werd een hoge waarde toegekend. Ook diende de landbouw in de uiterwaarden te verdwijnen. Die zou natuurlijke ontwikkelingen, zoals vorming van ooibos, belemmeren.
Bij gebieden zoals ‘De Blauwe Kamer’ werden oevers weer nadrukkelijk onderdeel van de rivier gemaakt. Hierdoor kon het rivierecosysteem zich herstellen. De rivier als één groot natuurgebied was voor Nederland een nieuw fenomeen.
Utrechts Landschap
Utrechts Landschap zag het als haar taak de mensen hiermee vertrouwd te maken en ontdekte dat dit het beste vanuit de rivier kon plaatsvinden. Varend op de rivier beleef je op een intense manier dat het bij een rivierecosysteem niet alleen gaat om de afvoer van water. Ook wordt vanaf een schip op de rivier de samenhang tussen verschillende gebieden veel beter zichtbaar.
Het Utrechts Landschap ging in 1998 op zoek naar een schip, waarbij het mogelijk moest zijn om de passagier vanaf de rivier over de zomerdijken te laten kijken. Tevens moest het schip op elke gewenste plek kunnen aanleggen. Vele boten passeerden de revue, landingsvaartuigen, oliebestrijdingsschepen, oude ponten en zelfs een visserij-inspectie vaartuig.
Uiteindelijk viel het oog op de ‘Katana’, een schip afgemeerd in Heeg, dat diende als woonschip. Het was ooit een Oostduits patrouilleschip, groot genoeg voor ongeveer vijftig passagiers, hoog genoeg om over de kades (zomerdijken) te kunnen kijken en met een redelijk simpele verbouwing om te vormen tot een echte excursieboot. Een beetje spartaans, open dek, met spudpalen om overal af te kunnen meren en een grote loopplank om de excursie op de oever voort te kunnen zetten.
Verbouwing
De romp is in Friesland volgens de normen van de scheepvaartinspectie gerepareerd. Door de timmerlieden van Utrechts Landschap is in de Eem bij Eembrugge de kajuit gebouwd. Vele aanpassingen werden doorgevoerd om aan de door de Inspectie opgelegde regels van het varen op de Rijn te voldoen. In 2000 werd het schip gecertificeerd en omgedoopt in ‘De Blauwe Bever’. Hiermee werd de relatie met het natuurgebied de Blauwe Kamer en het herstel van de riviernatuur, waarvan de terugkeer van de bever een symbool was, tot uitdrukking gebracht. De twee motoren werden in 2011 vervangen door zo goed als nieuwe diesels, afkomstig van stroomgeneratoren uit gesloten Vliegbasis Soesterberg.
Utrechts Landschap besloot in 2016 afscheid van het schip te nemen. Een enthousiaste groep Rhenenaren stak de koppen bij elkaar onder het motto: “Dti unieke gebeuren mag niet gaan stoppen” In het najaar van 2016 namen deze vrijwilligers, verenigd in de Stichting Rijnoevervaarten i.o., het besluit om het schip met zijn unieke activiteiten over te nemen. Hier heeft het Utrechts Landschap van harte aan meegewerkt. Het schip werd in februari 2017 voor een symbolisch bedrag en met een met een dotatie in het onderhoudsfonds overgedragen aan de nieuw opgerichte Stichting Rijnoevervaarten.
De Blauwe Bever is dringend op zoek naar vrijwilligers voor de bovengenoemde taken. Hoewel de gemiddelde vrijwilliger toch wat ouder is zijn ook jongeren van harte welkom.
