Het document dat op tafel lag is een plan voor de financiën van de gemeente voor de komende jaren (2025-2028). Omdat het Rijk vanaf 2026 veel minder geld stort in het fonds van waaruit de gemeenten geld krijgen om hun werk te doen, kijken de gemeentes aan tegen een fors tekort van tussen de 20 en 30 miljoen euro. Het Edese college stelt in de Programmabegroting maatregelen voor om dat gat te dichten. Een daarvan is om volgend jaar al een aantal lasten te verzwaren. Volgens de plannen zou de OZB 13,5% omhoog gaan, de parkeertarieven stijgen met 62% en staat er 15% verhoging in de boeken van de forensenbelasting en een extra verhoging van de afvalstoffenheffing.
Veel raadsfracties hebben forse kritiek op die voorgenomen lastenverhogingen. Er waren ook grote bezwaren tegen het op handen zijnde zwembad, dat 22,3 miljoen op de begroting in beslag neemt. En dan zijn de jaarlijkse exploitatiekosten van jaarlijks 1,8 miljoen euro niet meegerekend. Onder andere VVD en D66 waren er niet blij mee. “De broekriem wordt aangehaald bij alle Edenaren terwijl de gemeente haar eigen broekriem nog wat losser doet”, was het commentaar van D66-fractievoorzitter Sam Elvering. “Dat is het beeld wat mij bijblijft na het lezen van deze begroting. Terwijl Edenaren met een koophuis straks 13,5% meer OZB gaan betalen blijven plannen voor bezuinigingen uit. Zolang het zwembad dat ons jaarlijks bijna 2 miljoen euro kost nog in de begroting staat, wordt er (wat D66 betreft-red) niet bezuinigd op de breedtesport. We gaan niet bezuinigen om jongeren en volwassenen die voetbal spelen, handbal of basketbal omdat dit college kiest voor een onredelijk duur zwembad.” De partij kondigde meteen aan om volgende week, als deel twee van de behandeling van de programmabegroting aan bod komt, met een motie hierover te komen.
Volgens Gabriëlle Hazeleger van Gemeentebelangen moet je met bezuinigen een goede balans vinden, maar dat is een flinke uitdaging, zei ze in een commentaar op de begroting tegen XON. “Natuurlijk moet er ook ruimte blijven voor de leuke dingen in het leven, maar het Rijk zet ons door die korting wel voor een grote uitdaging. Vandaar ook ons voorstel om een besluit over een nieuw zwembad in elk geval uit te stellen totdat we de perspectiefnota van volgend jaar behandelen. Dat is als het ware de voorbereiding voor de begroting van 2026. Tegen die tijd hebben we een beter beeld van onze mogelijkheden.”
Appeltje schillen
In de raad had fractievoorzitter Bart Omlo van de VVD ook een appeltje te schillen met het college over inspraak. “Er was beloofd dat bewoners mochten meedenken en er voor de raad geen heilige huisjes zouden zijn. Maar nu lijkt het erop dat het college wel lastenverhogingen wil doorvoeren zonder zelf te bezuinigingen. Bewoners en ondernemers zijn geen pinautomaat.”
Volgens Omlo is er geen sprake van een gebalanceerd plan. “Deze zomer nog zouden we samen toewerken naar een gebalanceerd plan, waarmee we de financiële opgave te lijf konden gaan. Waarover we dan bij de perspectiefnota van komend jaar integraal zouden kunnen besluiten. Inclusief een enquête die in oktober onder de inwoners zou worden verspreid om ‘mee te denken’ over de bezuinigingen. Maar na het zomerreces bleek het ineens allemaal anders en bleken er toch alvast grote lastenverhogingen nodig vanaf januari (zonder dat we ook maar ergens hebben geprobeerd om de broekriem aan te halen).”
Over de plannen voor een extra verhoging van de afvalstoffenheffing maakt Omlo zich ook boos, want die staat nu genoteerd ondanks de eerdere afspraken rond de kostendekkendheid ervan. “Geen gesprek met de raad, geen echt gesprek met de ondernemers, geen gesprek met de inwoners. Nee, gewoon met droge ogen aangekondigd. Keihard en ronduit schokkend!”
In de beantwoording liet wethouder van der Beek weten dat de soep wat minder heet gegeten wordt. “Deze eerste stap is nodig om de begroting sluitend te krijgen”, zei wethouder Bram van de Beek. Volgens de wethouder komt er in december eerst een informatieve sessie voor de raad over de begroting zelf. “Daaruit komt een hele lijst suggesties voor bezuinigingen. De inwonersenquête is nog aan de gang, maar die resultaten worden daarin ook verwerkt. In februari 2025 maken we de lijst suggesties korter met de meest kansrijke opties. De raad wordt hierbij steeds betrokken.”
