Het bedrag dat gemeenten krijgen uit het Gemeentefonds gaat in 2026 landelijk omlaag. Dit noemen gemeenten dan ook het ‘ravijnjaar’. “We zagen in 2023 ineens een forse stijging van de kosten van de jeugdzorg” aldus wethouder Hans Boerkamp. “Op basis van de jaren ervoor hebben wij eerst ingeschat dat dit tijdelijk was, maar uit nader analyse blijkt dat dit structureel is. Andere gemeenten zagen al eerder een stijging van de kosten en in feite trekken we nu helaas bij naar dat niveau.”
“De afgelopen jaren is het gelukt om onze financiën met een positief resultaat af te sluiten maar we zien nu ook dat we in Rhenen tegen tekorten aan gaan lopen. Met wat we nu weten, rekenen we voor de komende jaren met een tekort van gemiddeld 3 miljoen.”
De gemeente kreeg ook bij het gebruik van minimaregelingen te maken met een toename van het aantal gebruikers, rekent de wethouder voor. “Steeds meer mensen, die hier recht op hebben, weten deze regeling te vinden. Dat laatste is op zich goed nieuws, want we weten mensen te bereiken die hulp nodig hebben. Het heeft wel flinke financiële gevolgen. Vanwege moeilijk in te vullen vacatures en veel langdurig zieken hebben we dit jaar bovendien meer mensen moeten inhuren. Ook dit brengt grotere uitgaven met zich mee.”
Minder inkomsten uit gemeentefonds
Volgens Boerkamp is de financiële situatie voor alle gemeenten al enige tijd onzeker, vooral als Den Haag gaat vasthouden aan een bezuiniging van in totaal drie miljard euro op het gemeentefonds. “De realiteit van dit moment is dat er geen extra geld uit Den Haag komt. De vraag is dus niet of we moeten ombuigen, maar meer hoe.”
In de perspectiefnota (die de koers voor de komende jaren en uitgangspunten voor de begroting schetst) gaat de gemeente eerst richten op het rond krijgen van de financiën voor het begrotingsjaar 2025. “Waar kan de gemeente op besparen en welke zaken kunnen op een andere, efficiëntere en kosten effectiever worden uitgevoerd? En waar kunnen meer middelen worden gevonden? Daar gaan we nu eerst mee aan de slag. We blijven doen wat we wettelijk verplicht zijn en zaken die onvermijdelijk zijn.”
Toch sluit wethouder Boerkamp niet uit dat er wat plannen stil komen te liggen. “Plannen die nog niet zijn opgestart kunnen misschien wachten.”
Vanaf 2026
Voor de jaren 2026 – 2028 zijn meer bezuinigingen nodig om de begrotingen sluitend te krijgen. “Dit jaar gaan inwoners hier nog niet direct iets van merken”, verwacht Boerkamp. “Maar op de langere termijn moeten we keuzes maken, die ongetwijfeld merkbaar zullen zijn.”
Voor het oplossen van de meerjarige tekorten neemt de gemeente de tijd tot de perspectiefnota 2026. Bij de presentatie van de begroting 2025 en de perspectiefnota 2026 komt een pakket aan maatregelen op tafel die de begroting volgens de wethouder weer financieel weer op orde brengt.
“Ondanks de financiële tegenwind willen wij gezamenlijk de schouders blijven zetten onder de grote maatschappelijke opgaven. Het is belangrijk dat de basisvoorzieningen op orde blijven. Daarmee voorkomen we dat we, op de langere termijn, hogere kosten veroorzaken. Dit geldt vanzelfsprekend ook voor de ambities uit het bestuursprogramma en onze inzet op veiligheid en ondernemerschap in onze gemeente. Alles met als doel om Rhenen nog mooier te maken.”
De gemeenteraad bespreekt de perspectiefnota in juli. De gemeenteraad van Rhenen behandelt de perspectiefnota op 1 juli en in de raadsvergadering op 9 juli 2024. De behandeling van de begroting 2025 staat in oktober op de agenda.
