Tot voor enkele jaren schaamde ik me omdat ik niet gevlogen had. Oké, er was één uitzondering. In de jaren negentig was ik voor mijn werk een keer de lucht in geweest. Ik moest me melden op Schiphol bij hangar nummer zus en zoveel. Daar stond een helikopter op me te wachten. Het was te laat, ik was in de val gelokt, vluchten kon niet meer. Je wordt ervoor betaald, het zou een afgang zijn. Bovendien wachtten de te interviewen werknemers en managers braaf op het booreiland in de Noordzee. Instappen dus. Na de snelle start boog ik me voorin de vissenkom even voorover.
‘Hoogtevrees?’ riep de helikopterpiloot door de intercom. Ik zag onder mijn voeten de honderden autootjes krioelen over de A9. ‘Nee!’ loog ik om de sfeer niet te bederven. Of de piloot het hoorde weet ik niet want door het motorlawaai kon ik mezelf niet verstaan. Strak voor me uitkijken, hield ik mezelf voor en niet aan overgeven denken.
Zonder dat de ramen besloegen bereikten we het booreiland. Te midden van best wel woeste golven was een heuse schietschijf gekalkt op een landingsplatform. ‘Ik moet me even goed concentreren!’ riep de piloot, ‘er staat nogal een briesje.’ Doe dat, schreeuwde ik inwendig, concentreer je in vredesnaam, ga totaal op in je landingsgestel en zet dat kreng veilig aan de grond. Aan de zee, bedoel ik, nou ja, je weet wel. Overlijdensberichten en schietgebedjes dansten net als de woeste baren voor mijn ogen.
Een spoiler: ik heb alles in goede gezondheid overleefd. Maar nu mag ik mezelf trots op de borst kloppen dat ik nog nooit heb gevlogen in een verkeersvliegtuig. Voor mij makkelijk praten, want ik heb geen partner, kinderen of kleinkinderen overzees wonen. Ik hoef niet naar Thailand of Vuurland want ik heb prachtige reisboeken in de kast en David Attenborough op dvd. Ze informeren me over de verre continenten. Ik moet niet naar mijn werk om ergens olie uit de aarde helpen oppompen. En ik hoef ook niet vier keer per jaar naar familie in Zuid Amerika of Noord Afrika met dure euro’s in een envelop. Ik wil niet naar de poolkappen om nog even een zoveelste onderzoekje te plegen over wat de oorzaak is van het smelten van gletsjers of het uitsterven van de ijsbeer. Waar ik vroeger een non-kosmopoliet was, ben ik dat nu nog in de ogen van cultuur-, natuur- en bucketlistjagers, maar ik hoef tenminste geen vliegschaamte te voelen omdat de vervuiling in de atmosfeer veel erger is dan de luchtvaart ons wilde voorspiegelen.
Geheel ter zijde wil ik opmerken dat de vliegcultuur ondanks het zoveelste klimaatakkoord ruimhartig wordt bevorderd doordat vliegen veel te goedkoop is. Op benzine, diesel, gas en zelfs elektrische stroom worden biljarden euro’s belasting geheven, maar kerosine, de brandstof voor het vliegtuig, is belastingvrij. En toen onze minister van Infrastructuur eindelijk het lef had om Schiphol te laten krimpen, hetgeen door ouders van jonge kinderen rond Schiphol juichend werd begroet, liet hij zich, bijna opgelucht, terugfluiten door een lobby van luchtvaartmaatschappijen die met schadeclaims dreigden. Zo gaat dat in de belangocratie, pardon democratie. Maar dit terzijde.
