Uit dat onderzoek van de Hogeschool Utrecht, het Kansfonds en de 55 gemeenten blijkt dat vooral veel vrouwen, jongeren en kinderen rondtrekken van huis naar huis van bijvoorbeeld vrienden en familie, of steeds tijdelijk verblijven in vakantiehuizen of (sta)caravans. De cijfers uit deze telling blijken stukken verontrustender dan gedacht.
Volgens de Edese Programmabegroting 2024-2028, die de financiën van de komende jaren behandelt, wil de gemeente geld uittrekken om ook een ‘ETHOS-telling’ uit te voeren. De PvdA Ede is blij met het initiatief maar wil wel van het college weten op welke manier de gemeente gaat meedoen en of de gemeenteraad daar nog een stem in heeft. “Welke doelgroepen worden meegenomen en in hoeverre wordt in regionaal verband samen opgetrokken?” wil fractievoorzitter Boyce de Jong weten. De partij vraag het Edese college verder naar de termijn waarop de uitslag bekend is en wil dat de raad daar ook weet van heeft. De uitslag kan gevolgen hebben voor het beleid van de gemeente en daar moet volgens de partij de gemeenteraad een duidelijke stem in hebben.
Om wie gaat het?
De groepen die in beeld komen bij de eerdere ETHOS-telling zijn behalve mensen die leven in de openbare ruimte, de (nood)opvang, ook mensen die langer in een instelling moeten wonen omdat er geen passende huisvesting is, of in ‘niet-conventionele’ woonruimten wonen vanwege gebrek aan passende huisvesting.
Bij de telling wordt juist ook gekeken naar mensen die tijdelijk verblijven bij familie, vrienden of anderen en mensen met een dreigende huisuitzetting zonder passende vervolghuisvesting. Om deze mensen in beeld te krijgen werken gemeenten en het Kansfonds samen met veel maatschappelijke instellingen. Dat is bijvoorbeeld (school)maatschappelijk werk, welzijnsorganisaties, GGZ-instellingen en jeugdhulpverlening. Als Ede aan de telling gaat meedoen moet de gemeente dus ook de samenwerking met deze instellingen aangaan. De resultaten worden anoniem verwerkt en zijn dus niet naar personen te herleiden.
In 2025 doen in elk geval negen regio’s, met onder andere de grote steden Amsterdam en Den Haag, mee aan de ETHOS-telling. Voor de telling van 2026 hebben zich 11 regio’s aangemeld. Wanneer Ede precies wil instappen is nog niet bekend, maar uit de Programmabegroting blijkt wel dat er geld wordt vrijgemaakt voor een coördinator die de regionale Ethos-telling gaat begeleiden.
De gemeente heeft intussen wel een permanente opvang voor daklozen die komende maand open gaat. Via het Nationaal Actieplan Dakloosheid ‘Eerst een thuis’ krijgt de gemeente een bijdrage van het ministerie van VWS. De bedoeling is dat daarmee (dreigende) dakloosheid wordt voorkomen en zowel jongeren en volwassenen woonplekken met passende ondersteuning krijgen.
De gemeente gebruikt dat geld onder andere in het project ‘Housing first’. Dat gaat ervan uit dat daklozen eerst een thuis krijgen omdat hulpverlenen dan een stuk makkelijker wordt. De gemeente gaat een deel van dat geld nu gebruiken voor de tijdelijke coördinator. Volgens de Programmabegroting is en blijft er voldoende geld beschikbaar voor de maatschappelijke opvang, maar het geld voor de pot waar beschermd wonen onder valt.
Schuiven met potten en bezuinigen
In de komende jaren vinden er wel bezuinigingen plaats bij Beschermd wonen, onder andere doordat het Rijk minder bijdraagt. Dit jaar bezuinigde de gemeente vooral door zorg buiten de muren van een instelling te laten plaatsvinden. Dat betekent wel dat bijvoorbeeld de thuiszorg en WMO zwaarder belast worden. En dat betekent dan weer dat een deel van het Edese voordeel uit de pot voor beschermd wonen (€ 0,3 miljoen) naar de Wmo-begeleiding gaat.
Verder zijn er plannen om regionaal intensiever te gaan samenwerken rond beschermd wonen. Zo wil de gemeente de komende decentralisatie (waarbij het Rijk minder doet en gemeenten en regio’s meer) alvast voor zijn.
