De wens om het rapport, dat in opdracht van de gemeente door het bureau Nuance door Training en Advies (NTA) werd gemaakt, leefde al langer. Aanleiding voor het onderzoek was dat er tussen 2013 en 2018 in Nederland, een ook in Veenendaal, zorgen waren over polarisatie en radicalisering. In Veenendaal waren zorgen over een mogelijk salafistisch netwerk.
Diverse politieke partijen uitten destijds hun zorgen over de samenstelling van dit soort rapporten in diverse gemeenten in Nederland. De SP in Veenendaal noemde ze onrechtmatig en steunde een petitie die opriep tot openbaarmaking van dit tot nu toe geheime rapport. Het NTA-analyse was een momentopname van de toen aanwezige islamitische organisaties en netwerken in Veenendaal. De resultaten worden al jaren niet meer gebruikt vanwege de beperkte houdbaarheid van dit type onderzoek.
Bronbescherming
Nadat het uitkwam werd het in een deels zwartgelakte versie gedeeld met de Veenendaalse gemeenteraad. En omdat het betrekking had op een gevoelige kwestie werd aan geïnterviewden in het onderzoek bronbescherming en anonimiteit toegezegd.
Nadat een bezwaarmaker verzocht het rapport toch openbaar te maken, besloot de gemeenteraad in november vorig jaar, op advies van de bezwaarschriftencommissie, de algemene geheimhouding op het rapport gedeeltelijk op te heffen. De burgemeester moest zoveel mogelijk openbaar maken en tegelijkertijd zorgen voor de beloofde bronbescherming. De burgemeester voerde vervolgens gesprekken met alle personen en organisaties die in de te openbaren versie voorkwamen. Uitgangspunt was dat openbaarheid niet mocht leiden tot aantasting van de persoonlijke levenssfeer, of dat de veiligheid in het geding zou zijn.
Burgemeester Gert-Jan Kats: “In gesprekken met personen en organisaties uit de islamitische gemeenschap voel ik de pijn die de kwestie heeft veroorzaakt. Ik heb me er afgelopen jaren voor ingezet om het vertrouwen te herstellen. En dat zal ik blijven doen. Ik hoop dat het zoveel mogelijk openbaar maken van het rapport en de gesprekken die we daarover hebben gevoerd, bijdragen aan het verder opbouwen van hernieuwd vertrouwen en onderlinge samenwerking in het belang van de Veense samenleving.”
Kats doelt daarmee bijvoorbeeld op de aanduiding van Salafistische groepen in Veenendaal. Die werden in het rapport omschreven als “prominente actor die over een gedegen infrastructuur beschikt.” De groep werd daarom meteen aangeduid als dominante stroming in de Veenendaalse Marokkaanse gemeenschap. Dit terwijl het om een kleine stroming in de gemeenschap gaat.
De SP hekelde ook de manier waarop het rapport tot stand kwam. NTA-interviewers maakten bijvoorbeeld niet bekend wie ze precies waren en wat het doel was van de gesprekken die ze voerden. Ondanks dat de bronbescherming ook in de openbare versie van het rapport in stand blijft vindt de partij het een vorm van infiltratie. Een motie van de partij om de werkwijze van NTA alsnog te onderzoeken haalde een meerderheid in de raad. De Veenendaalse islamitische stichting Taubah, die zich door de werkwijze erg geschoffeerd voelt, diende een verzoek in tot openbaarmaking en ging naar de rechter. Of de openbaarmaking van het rapport met bronbescherming door de Veenendaalse burgemeester afdoende is, is nog niet duidelijk.
