Hans’ zoon (15) verbleef drie jaar op geradicaliseerde zorgboerderij: ‘Ze konden hem alles maken’
Begin april bleek uit onderzoek van Omroep Gelderland en Omroep Brabant dat autistische kinderen op de zorgboerderij van United Souls werden blootgesteld aan duivelsuitdrijvingen en fysieke en geestelijke uitbuiting. Ze kregen geen zorg. Na deze publicaties ontving Omroep Gelderland een tiental nieuwe meldingen. Bezorgde ouders vertellen dat ook zij hun kinderen naar de zorgboerderij brachten.
Iedereen vertelt hetzelfde verhaal: kinderen kregen geen therapie, maar moesten hard werken en verplicht geloofgerelateerde activiteiten doen.
Leger des Heils weet meer
Nu blijkt dat zorgorganisatie het Leger des Heils al jaren wist van de mogelijke misstanden bij United Souls. Pleegkinderen, hun ouders en betrokken zorgprofessionals maken sinds 2021 al melding van de slechte zorg op de zorgboerderij, maar het Leger des Heils greep niet of nauwelijks in.
Voor dit verhaal sprak Omroep Gelderland met de familie van twee pleegkinderen, Joop* (15) en Lize* (8). Er zijn veel overeenkomsten tussen de twee verhalen. Beide kinderen vallen onder de voogdij van het Leger des Heils, krijgen in hun tijd bij United Souls slecht contact met hun ouders en spreken van fysiek geweld. “Als hij iets fout deed, dan werd hij geknepen of geduwd. Hij heeft ook klappen gekregen, recht in zijn gezicht. Ze konden hem alles maken, hij woonde daar. Hij zat ingesloten”, vertelt Hans, de vader van Joop.
Meldingen van misstanden op zorgboerderij jarenlang genegeerd door zorginstantie
'Zo mager als een breinaald'
In 2020 wordt Joop door zijn voogd van het Leger des Heils als pleegkind bij United Souls geplaatst. Naast de welbekende dak- en thuislozenopvang, biedt het Leger des Heils ook Jeugdbescherming en Reclassering (LJ&R) aan. Kinderen die uit huis worden gehaald kunnen onder de voogdij van het LJ&R worden geplaatst. De organisatie is dan verantwoordelijk voor de zorg en opvoeding van het kind en moet in actie komen als dat in gevaar komt.
In de tijd dat Joop bij United Souls verblijft, zien zijn vader en zussen hem veranderen. Zijn haar wordt niet geknipt en hij vermagerd. Volgens zijn vader Hans is hij zo ‘mager als een breinaald’. Het is moeilijk om contact met hem te krijgen. De familie kaart het aan bij de voogd van Joop bij het LJ&R, maar vindt geen gehoor.
Getraceerd en gecontroleerd
Ouders en kinderen hebben op grond van een aantal belangrijke Europese verdragen recht op het best mogelijke contact. Ook als een kind uit huis geplaatst is. Dat betekent dat het Leger des Heils dat moet organiseren, stimuleren en bemoedigen. Maar dat gebeurt niet.
In een klachtenbrief, die in handen is van Omroep Gelderland, deelt Joop in juli 2022 zijn ervaringen met het Leger des Heils. Hij ziet zijn ‘echte’ familie niet vaak, en mag na school nooit met zijn vrienden afspreken. Ook zijn telefoon wordt getraceerd en zijn berichtjes gecontroleerd. “Ze kunnen zien waar ik ben en wat ik met mijn telefoon doe. Ik krijg zo niet de mogelijkheid om een keer met een vriend te praten of mijn familie”.
Joop had daarom stiekem contact met zijn ouders, via een geheime telefoon. “Het Leger des Heils wist dat Joop helemaal afgeschermd werd door de leiders van het gezinshuis. Dat hebben we gemeld, maar er werd niets mee gedaan”, zegt vader Hans.
Hans neemt het LJ&R veel kwalijk: “Ze hebben nooit een poging ondernomen om ons een gezond contact met Joop te laten onderhouden. Zij zijn juist de personen die ervoor moeten zorgen dat de verhouding tussen ouder en kind in ieder geval in stand blijft. Daar hebben ze nooit aan gewerkt”, zegt hij.
Lize woont er nog
Ook bij moeder Angelique en de achtjarige Lize speelt dit probleem. Lize woont al sinds 2019 op de zorgboerderij in Wekerom en ondanks de serieuze signalen van misstanden, woont ze daar nu nog steeds.
Het LJ&R wil dat Angelique en haar dochter elkaar maar twee uur per zes weken zien. Lize zou volgens de organisatie te onrustig worden van de bezoekjes. Angelique ging meerdere keren in hoger beroep tegen deze beslissing. Het Gerechtshof – dat zaken in hoger beroep behandelt – heeft al tot twee keer toe anders besloten, namelijk dat moeder en dochter elkaar vier uur per twee weken mogen zien. Maar het Leger des Heils heeft al drie keer de bezoekersregeling onterecht uitgedund.
Fysiek geweld
Hans vertelt ook dat Joop, net zoals Lize, wel eens in het gezicht is geslagen. “Joop liet daar heel af en toe wat over los. Hij zei dat hij wel eens een klap heeft gehad en van de trap is geduwd. Dat hebben wij toen ook gemeld bij het Leger des Heils. Maar daar is nooit iets mee gedaan. Je voelt je ontzettend machteloos.”
In de klachtenbrief van Joop is ook te lezen dat hij vindt dat er ‘veel niet goed gaat’ en dat hij niet juist wordt behandeld. Zijn post wordt bijvoorbeeld gecontroleerd voordat hij het krijgt. Op geloofsgebied mag hij zelf niks bepalen, hij moet ‘opvolgen wat zijn gezinsouders zeggen’. Zo moet hij bijvoorbeeld mee op een christelijk tiener- en kinderkamp, terwijl hij duidelijk aangeeft dat hij dat niet wil. “Op dat kamp heb ik dingen gezien waar ik een naar gevoel bij kreeg. Er werden daar ziektes uitgedreven.”
Naast de klachtenbrief heeft Joop ook een vertrouwelijk gesprek met zijn voogd in 2022. Deze audio-opname is ook in handen van Omroep Gelderland. Zijn voogd schrikt hoorbaar van zijn verhaal en geeft aan dat ze een nieuwe plek voor hem zal zoeken. Een week later krijgt hij van het LJ&R te horen dat hij ‘vals alarm heeft geslagen’, niet verplaatst zal worden én dat hij een nieuwe voogd krijgt toegewezen.
Vluchten
Wanneer er niet op zijn klachten gereageerd wordt, besluit Joop in september 2022 om weg te lopen. Hij pakt zijn spullen, stapt op de trein en vertrekt naar een geheim adres. Vanaf daar belt Joop de crisisdienst. Hij komt pas weer tevoorschijn als hij wordt overgeplaatst. Dat lukt. Joop hoeft nooit meer terug naar de zorgboerderij.
Maar de achtjarige Lize is nog te jong om zelfstandig op de trein te stappen. Angelique spant al vijf jaar rechtszaken aan tegen het Leger des Heils, maar tot dusver zonder succes. Advocaat Petra Smit stond Angelique bij. Smit gaat na 25 jaar in de advocatuur op zoek naar wat anders, maar maakt zich nog altijd druk over de zaak: “Het Leger des Heils heeft de voogdij over dit meisje, dus het Leger des Heils bepaalt. Angelique heeft niks te zeggen. Zij is letterlijk overgeleverd aan de goden van het Leger des Heils.”
Volgens oud-advocaat Smit heeft het LJ&R het verprutst: “Dat zij niks met al die meldingen hebben gedaan kan écht niet. Het is schandalig.”
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd waarborgt als toezichthouder de kwaliteit en veiligheid van de jeugdzorg. Bij de Inspectie zijn 5 meldingen bekend over zorgboerderij United Souls. Het is niet duidelijk of de Inspectie ook een onderzoek start naar de zorginstelling.
De tekst gaat verder onder de video.
Reactie Leger des Heils en United Souls
Ondanks herhaaldelijke verzoeken van Omroep Gelderland wil het Leger des Heils niet reageren. Ook op algemene vragen, zoals hoe de organisatie om gaat met klachten, komt geen antwoord. De organisatie zegt dat alle vragen “direct gekoppeld zijn aan herleidbare casussen en een specifieke locatie.” Ze “kunnen en zullen daarom niet reageren.”
Uit een recente mailwisseling blijkt dat het Leger des Heils wel op termijn een andere plek wil zoeken voor Lize, maar ze zien geen reden tot spoed. Een snelle overplaatsing zou schadelijk voor Lize kunnen zijn.
United Souls werd ook om een reactie gevraagd, maar die bleef uit.
Verantwoording
Voor dit verhaal sprak Omroep Gelderland met meerdere ouders, familieleden en betrokkenen van twee pleegkinderen die op de zorgboerderij hebben verbleven of nog steeds verblijven.
Inmiddels heeft Omroep Gelderland verhalen van dertien kinderen waarvan hun ouders slechte ervaringen hebben met United Souls. Hieronder vallen ook kinderen die bijvoorbeeld alleen in het weekend naar de boerderij kwamen. Er heeft zich bij Omroep Gelderland één ouder gemeld met een positieve ervaring.
Voor het verhaal van Angelique en Lize had Omroep Gelderland inzage in juridische stukken, een melding bij Veilig Thuis ingediend door zorgprofessionals, jaarverslagen van United Souls, gespreksverslagen en e-mails van betrokken instanties zoals het buurtteam van Angelique.
Voor het verhaal van Joop had Omroep Gelderland inzage in de persoonlijke klachtenbrief van Joop, de audio opname van het gesprek van Joop en zijn voogd, beeldmateriaal van zijn vluchtpoging en zijn geheime gesprekken met zijn ouders en familie via een app.
Joop wilde graag zelf zijn verhaal doen, maar hij is nog minderjarig. Daarmee valt hij nog onder de verantwoordelijkheid van zijn voogd van het Leger des Heils, die geen toestemming geeft voor een interview. Omroep Gelderland sprak met zijn vader en zijn zussen.
Inmiddels zit Joop in een ander gezinshuis waar hij het, volgens zijn familie, goed heeft.
Onlangs heeft het Leger des Heils contact opgenomen met Joop om hun excuses aan te bieden. Ook de gezinsouders van United Souls willen met Joop nu in gesprek.
In het artikel spreekt Omroep Gelderland over ‘gezinsouders’. Hiermee bedoelt Omroep Gelderland de eigenaresse van de zorgboerderij en haar medewerker. Samen runnen zij het gezinshuis van United Souls.
Joop* en Lize* hun namen zijn gefingeerd. Hun echte namen zijn bekend bij de redactie.
Ouders slaan alarm over extreme zorgboerderij: ‘Dit is geestelijk misbruik’
Misstanden zorgboerderij zijn ‘zeer ernstig’, zegt Klachtencommissie
Meer over