De monumenten moesten vanwege de herbestemming van het terrein een tijd verplaatst worden van hun oude locatie voor het poortgebouw naar het centrale plein tegenover het voormalige EHBO-gebouw. Nu hebben ze weer een goed zichtbare en openbare plek. Dit gebeurde allemaal in overleg met zowel de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de gemeente Ede. Op het centrale plein zijn de monumenten nu goed zichtbaar en openbaar toegankelijk.
De kleinste rijksmonumenten op het voormalige ENKA-terrein in Ede zijn een herinneringsbank uit 1938 en een fontein uit 1947. Als dankbetuiging voor de komst van de fabriek en de gevolgen die dit had voor Ede, werden ze geschonken aan de ENKA.
De herinneringsbank werd in 1938 geschonken door de ‘Edese bedrijven en belangstellenden’ ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum van de productie van kunstvezel. Brouwers Aardewerkfabriek uit Leiderdorp tekende voor het ontwerp. De herinneringsbank heeft een hoge cultuurhistorische waarde omdat het de vooraanstaande en geaccepteerde plaats van de ENKA in de sociale, economische, culturele en ruimtelijke ontwikkelingen van Ede en omgeving in 1938 illustreert.
In 1947 werd de fontein aangeboden door ‘de burgerij van Ede’ ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de AKU. Het was een cadeau van onder andere de Christelijke Middenstandsvereeniging Ede, de Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer en de Edense Commerciëlen club als erkenning van het grote belang van de fabriek voor de ontwikkeling van de gemeente.
Gemeente Ede doet vanaf nu het onderhoud
De fontein ligt nu een aantal meters voor de herinneringsbank. Het is een karakteristiek voorbeeld van een object uit de keramische industrie van de jaren ’40. Het veelvuldig gebruik van nieuwe en kleurige glazuren in deze periode is goed terug te zien in het ontwerp.
Op 22 september 2021 werden zowel de herinneringsbank als de fontein overgedragen aan de gemeente Ede. Nu de restauratie klaar is de monumenten op hun definitieve plek staan, heeft de gemeente het beheer. De stichting Vrienden van BOEi, die veel van het ENKA-terrein bouwde, zette een succesvolle crowdfundingsactie op. Samen met steun van de VriendenLoterij, het Hendrik Muller Fonds, de Rabobank Vallei en Rijn en de gemeente brachten het geld bij elkaar voor de restauratie.
