
Wie kent het niet, het liedje van Frans Halsema en Jenny Arean: Vluchten kan niet meer.
Wie kan zich verstoppen voor de alles en iedereen vernietigende supersonische boem. Toch is het helaas verre van ondenkbaar dat er wel schuilbehoefte is. In Letland en Finland is men er zich van doordrongen dat er degelijke schuilplekken moeten zijn nu het Kremlin verdwaald is op het oorlogspad. En in Oekraïne is men zich dagelijks bewust van de meerwaarde van schuilkelders veilig onder de grond. Terwijl de raketten van het broedervolk aan gene zijde van de landsgrens de een na de ander inslaan, hebben kinderen dicht geklemd tegen moeders lijf ten minste de hoop dat ze het er levend vanaf zullen brengen. De overheid beschermt hen en geeft met routes aan waar de dichtstbijzijnde schuilkelder zich bevindt. Ook in Duitsland hebben bezorgde burgers via hun politieke partijen vragen gesteld aan de regering. De Duitse regering heeft toegezegd de bescherming bevolking weer serieus ter hand te nemen. Er wordt vanwege de hernieuwde dreiging uit het oosten gewerkt aan een Nationaal Bunkerplan.
En in Nederland?
We hebben de schuilkelders niet meer in gebruik, zegt ons Ministerie van Veiligheid en Justitie droogjes. Sinds 1990 worden onze 172 schuilkelders af en toe opengesteld voor publiek om museale redenen én ter beschikking gesteld voor providers die daar hun computers kunnen zetten. 62 schuilplekken zijn in beheer gegeven aan gemeenten en niemand weet wat die ermee doen. De door ons gekozen bestuurders vinden het belangrijker hun volk te beschermen door hen aan te raden een noodpakket in huis te nemen. Om de eerste twee à drie dagen door te komen adviseren ze hun burgers om water, houdbaar eten, kaarsen, lucifers, een radio op batterijen en contant geld bij de hand te hebben…
Als ik door het bos waar Ede gelukkig nog steeds rijk mee is gezegend loop, denk ik na over het belangrijkste bezit dat een mens heeft: het leven. Hoeveel geld is een mensenleven waard? Ontelbaar veel zijn we geneigd te denken. Maar in een vliegtuig zoeken we vergeefs naar een parachute. Met tachtig door een winkelstraat scheuren is geen halsmisdaad. Boksen is nog steeds een officiële sport en koppen zonder helm wordt nog steeds toegestaan ondanks de bewezen relatie met hersenschade. Homo sapiens munt uit in struisvogelpolitiek.
Wat zie ik daar? Steekt daar niet een luchtpijp boven de bosbodem uit? En daar verderop in het bos nog eentje, compleet met luchtrooster lijkt het wel. Het zal toch niet een onderaardse schuilkelder zijn die daaronder schuilgaat. Maar ik kan me niet heugen ooit een Bescherming Bevolking instructie te hebben ontvangen sinds mijn migratie naar Ede. Zo van: bij luchtalarm, neem je noodpakket mee en ga naar schuilkelder 3 in het Edese bos. Maar als er geen burgers terecht kunnen in geval van luchtalarm wat of wie dan wel? Staan er gemeentelijke giga computers te draaien? Zijn er geheime archieven opgeslagen? Maar wat kan er belangrijker zijn dan de onschuldige mensenlevens van de eigen burgerbevolking – kinderen, vrouwen, mannen? Of… nee, ik durf mijn gedachte nauwelijks te denken… of zouden er alleen belangrijke personen gebruik mogen maken van de gemeentelijke schuilkelders. Zoiets mag je niet denken, laat staan zeggen!