Om problemen op te lossen is nieuw beleid nodig. Voor nieuw beleid is geld nodig. En omdat geld schaars is, kunnen problemen niet opgelost worden. En daarom hobbelt Nederland nu al een jaar of vijftien van crisis naar crisis. We hebben deze crisiscyclus nu al zo vaak gehoord en gelezen dat we hem voor waar houden. Maar het is onzin. Het geld klotst tegen de plinten op.
In de jaren ’90 moesten mensen hun dijkhuisjes uit omdat een stel havenbonzen de Betuweroute van Rotterdam naar Duitsland wilden. Nadat de lijn er was gekomen, bleek dat de aansluiting naar Duitsland nog geregeld moest worden!
Politie en brandweer wilden ooit een beter computer alarmsysteem. ICT-bedrijven gingen aan de slag en er rolde voor miljoenen een systeem uit. Dat systeem, C2000, bezorgt politie en brandweer tot op de dag van vandaag hoofdbrekens.
In deze eeuw waren vervoermaatschappijen en overheden bereid om miljarden te betalen om de verbinding tussen Amsterdam en Brussel te bekorten met drie kwartier. Er kwam een Fyra-trein, hetgeen een miljardenstrop opleverde.
Er zijn multimiljardairs die bereid zijn om honderden miljarden uit te geven om een enkele reis naar Mars te financieren. Over het investeren in duurzame wereldvrede hoor je ze niet.
Het geboortehuis van mijn vader, dat iedereen waaraan ik de foto ervan laat zien prachtig vindt, werd in de jaren ’60 gesloopt, omdat het vervallen zou zijn. Mijn eigen geboortehuis, dat iedereen waaraan ik de foto laat zien prachtig vindt, werd ook gesloopt. Er verschenen op die plekken lelijke gebouwen zonder kraak of smaak.
Ook in Ede koos men voor het grote geld. Prachtige panden werden afgebroken omdat ze te duur zouden zijn voor restauratie of onderhoud. De bouwbonzen die dat beslisten kozen voor nieuwbouw van staal en beton en sloopten siermetselwerk en erkertjes. Om vervolgens tijdens hun vakantie in het zonnige zuiden te genieten van historische gebouwen uit vroeger tijden.
Men koos ervoor om het Historisch Museum in Ede, dat drie bezoekers per uur kreeg, te verplaatsen van een historische naar een goedkope locatie op een achterafplek waar het nu drie bezoekers per week krijgt.
Het zou flauw zijn om alleen de overheid en de bouwbedrijven de schuld van de historische kaalslag te geven. Wij burgers kunnen er ook wat van. Aan het begin van mijn niet-zo-stokoude leven was het postkantoor een publiek instituut. Op loopafstand van elk huis was een ambachtelijk vakman gevestigd, goed voor elke klus aan huis. Maar de supermarkt was goedkoper, er moest verbouwd worden want we wilden een bubbelbad en we wilden 1, 2 auto’s en een camper, we wilden vliegen 1, 2, 6 keer per jaar. Reizen naar mooie monumenten uit vroeger tijden oké. Maar veelvliegen om te luieren in de Caribische zon of om de uitstervende orang-oetan te zien? Bucket list. Making memories?
Gelukkig is het tij gekeerd. We willen meer duurzaamheid. Meer stilte en natuur. Maar dan schrikken we op als onze gemeente per se miljoenen wil steken in een of ander megalomaan project. Of een treinstation in een sfeervol historisch gebouw tegen de grond werken en tienduizenden reizigers op te zadelen met ellenlange vertragingen en te verbannen naar een ongezellige modderige kille locatie waar de gure wind van de geldzucht doorheen raast.