Het doel van de plannen is stikstofuitstoot verminderen, natuurherstel versnellen, vergunningverlening weer mogelijk maken. Gelderland moet met de plannen ‘duurzaam van het slot’. Voor de Veluwe wil de provincie Gelderland een gebiedsgerichte aanpak. Daarbij moeten er afspraken komen met de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur over 300 miljoen euro aan extra investeringen in stikstofreductie.
Omdat de situatie op de Veluwe sterk varieert, werken provincie en betrokken gemeenten in acht verschillende gebieden met een andere aanpak. Dus niet alleen landbouw, natuur en water, maar ook met hoe bijvoorbeeld stikstofarme woningbouw met elektrisch bouwmaterieel en duurzame energie kunnen bijdragen.
Ook verlagen van de snelheden in de avonduren op Rijkswegen langs natuurgebieden is een van de opties. Om bedrijven, agrariërs en maatschappelijke instellingen te ondersteunen bij de veranderingen, wil de provincie aanvullende ondersteuning zoals subsidies, procesbegeleiding en maatwerk gaan bieden.
Stroken staan wel vast
De afbakening van de stroken rond de vier Natura 2000–gebieden staat wel vast. Alle stroken zijn maximaal 500 meter breed. Ze zijn bepaald op basis van de werkelijke ligging van stikstofgevoelige natuur. Binnen de strook gelden strengere regels voor bedrijven.
Bij twijfel of een bedrijf binnen de strook valt, kijkt de provincie naar de hoeveelheid uitstoot en ligging van percelen. Voor landbouwgrond geldt: ligt meer dan 50% van een perceel binnen de strook, dan gelden de regels voor het hele perceel.
De plannen voorzien verder in het stoppen van enkele industriële piekbelasters. Er komen emissienormen voor stookketels en handhaving wordt intensiever. Verder moet het gasgebruik met 35% omlaag. Er mogen volgens de plannen nog steeds woningen gebouwd worden als er stikstofarm gebouwd wordt maar er komen geen verplichte maatregelen voor verduurzamen van bestaande woningen. Wel gaat de provincie kijken of het mogelijk en effectief is om dit te stimuleren via subsidies en leningen.
Zeker is verder dat er geen verbod komt op kleine huishoudelijke uitstoot zoals barbecues, grasmaaiers of tuinbemesting, omdat de impact op stikstofreductie daarvan te klein is. Er zijn ook geen voornemens voor een verbod op houtstook.
“Niets doen is geen optie”
Gedeputeerde Ans Mol: “We realiseren ons dat deze plannen ingrijpend zijn voor veel bedrijven, organisaties en inwoners. Tegelijk is niets doen geen optie. De natuur staat onder druk en vergunningverlening zit muurvast. Met dit voorstel bieden we perspectief: voor natuurherstel én voor bedrijven en inwoners die vooruit willen. We willen sámen met alle betrokkenen in gesprek en maken daarna de uiteindelijke keuzes.”
De bedoeling is nu dat de provincie in het najaar gesprekken gaat voeren met vertegenwoordigers van onder andere de agrarische sector, het bedrijfsleven, belangen- en terreinbeherende organisaties, inwoners, waterschappen en gemeenten. Ook zijn er keukentafelgesprekken met individuele bedrijven. Zo wil de provincie een goed beeld krijgen van hoe betrokken partijen het beste geholpen zijn om de plannen goed te kunnen uitvoeren. Maatwerk lijkt het devies.
De provincie benadrukt dat het om een denkrichting gaat, geen definitief besluit. De input uit de participatie gaat mee in de besluitvorming van begin 2026. Hierna wordt uiterlijk in het najaar van 2026 de Omgevingsverordening aangepast, met de uitgewerkte regels.
